Nog niet zo lang geleden was IT vooral een hulpmiddel om je interne processen te verbeteren. Tegenwoordig faciliteert technologie alles, en zeker ook cruciale zaken, zoals de verbinding en interactie met klanten. Hoe houd je als bestuurder en commissaris toezicht op de veranderingsdrift die nu de hele economie in zijn greep lijkt te hebben. Wat doe je als digitalisering ver afstaat van je eigen directe belevingswereld en referentiekader?

Door Paul Cornelisse, directeur METRI group

Na mijn eerste verkennende stappen in de toezichthoudende wereld valt me op dat iedereen de toezichthouder wil doen geloven dat zonder de kennis van glimmende digitale technologie en IT ontwikkelingen je hopeloos verloren bent. De roep om bijscholing en omscholing is groot, zoals ook het aanbod. Een hype creëert vraag, onzekerheid en een vlucht vooruit.

Een gangbare raad van commissarissen of andere vorm van toezicht verdeelt de portefeuilles HR, Finance, Huisvesting en Compliancy vaak netjes over de zittende bestuurders. Technologie wordt een nieuwe paragraaf in dit portfolio. In het jaar dat ik bij instituten mijn opleiding volgde, viel mij op dat ik weinig medecursisten heb gehoord die met zinvolle opmerkingen kwamen over de portefeuille IT. Als het over IT ging werd er vaak een jonge ondernemer op het podium gezet die het gezelschap binnen het kwartier het gevoel bezorgde dat het publiek behoorlijk uit de tijd was. Zo hip mogelijk een nieuwe wereld schetsen en net iets te veel paniek zaaien. Ik overdrijf, dat weet ik, maar dat creëert meer beweging denk ik.

Nuchterheid  
Een ander referentiekader heeft zijn waarde, omdat enige nuchterheid rond technologie geen kwaad kan. Het is vooral essentieel dat toezichthouders inzien dat bedrijfsmodellen en waardeketens fundamenteel veranderen door de mogelijkheden van technologie. Moet je, om hier een visie op te vormen tot in de details, alles van die nieuwe mogelijkheden leren kennen? Ik denk het niet. Wel is het cruciaal om kennis te nemen van de bestaande IT-aanpak en structuur in een organisatie. Wat is het strategische plan, hoe zijn de processen geregeld, wat is de status van het projectportfolio? Die basiskennis geeft de nodige context om een oordeel te geven over het vertrekpunt en de plannen voor de langere termijn. Welke kansen biedt IT onze organisatie, welke investeringen zijn daarvoor nodig? Voor een goed antwoord op dit soort vragen moet je weten waar je nu staat.

Juist bij het toezicht is een kritische houding essentieel, want bottom line moeten al die veranderingen en mogelijke investeringen wel resulteren in een verbetering van het bedrijfsresultaat. Ondanks alle hypes van big data, IoT tot kunstmatige intelligentie, hebben dit soort ontwikkelingen de productiviteit van organisaties niet verbeterd als je over de hele linie van de economie kijkt. Barbara Baarsma en Mathijs Bouwman schrijven over dit verschijnsel kranten vol. Dit is een belangrijk punt waar een toezichthouder uiteindelijk uit moet zien te komen. Hoe zijn de mogelijkheden van de technologie en investeringen, zo in een concrete toepassing te vertalen, dat voor onze organisatie die toegevoegde waarde wel ontstaat.

Tempo
Toezichthouders zijn dus minder uit de tijd dan ze denken. Een diepe duik in de materie is alleen wel noodzakelijk. Is ook best leuk. Dat het huidige tempo van kennisopbouw bij de commissaris te laag ligt, geloof ik dan ook niet. Het tempo is zelfs voor de meeste IT experts al moeilijk bij te benen. Wat voor een persoon, die de portefeuille technologie of beter (digitale) transformatie onder de hoede heeft, zie ik dan voor mij? Misschien is dit wel een jonge vrouw of man van 35 die veel ervaring opdeed met een ingrijpende koerswijziging van een retail-organisatie. Dit zal wellicht een kleine aardschok opleveren in het ‘old boys’-netwerk, maar het went vanzelf. En misschien heb je na enige tijd externe inhoudelijke ondersteuning nodig om een majeure technologie investering op waarde te kunnen schatten. De tijd zal leren dat toezicht op technologie gaandeweg met de wijzers van de klok mee weet te draaien en normaal onderdeel wordt van het toezichthoudende eco systeem.

Als je opmerkingen hebt of vragen neem dan gerust contact met mij op. Paul.cornelisse@metrigroup.com of 0620561475