Tijdens het jaarlijkse congres van het Instituut van Internal Auditors Nederland is op 7 juni de Internal Audit Scriptie Award uitgereikt aan winnaar Virginie de Rooij. Zij biedt naar aanleiding van haar onderzoek bij de Volksbank ontwikkelingsrichtingen voor methodologische vernieuwing in het internal auditvak: “Meer bewijs leidt niet tot meer zekerheid. In audits zal daarom ook niet langer alleen naar bewijs moeten worden gezocht, maar ook naar ontkenning van een verwacht beeld.”
Een internal auditor doet onderzoek om boven tafel te krijgen of alles goed gaat in een organisatie. Maar hoe komt een auditor tot een weergave van deze werkelijkheid? De Rooij: “Een aantal kernaspecten uit de auditmethodologie komt niet overeen met inzichten uit de verschillende stadia van de wetenschapsfilosofie. Een auditor die de werkelijkheid verifieert door een situatie te toetsen aan een beheersingsmodel (best practice), doet het tegenovergestelde van een rationalistische wetenschapper die zijn model aan de werkelijkheid toetst. Deze tegenstelling wilde ik onderzoeken.”
Niet dogmatisch
De jury kan dit vraagstuk waarderen. “Het zou goed zijn als auditors regelmatig reflecteren op de fundamenten van hun vak, onderliggend aan hun handelen. Virginie de Rooij legt een aantal fundamenten bloot. Zij toont ons dat we ons bewust moeten zijn van de beperkingen van onze methodologie. Ze maant ons daarom niet dogmatisch, maar met gezond verstand en respect voor alle stakeholders, invulling te geven aan ons mooie vak. Bovendien biedt de scriptie vervolgens ontwikkelingsrichtingen voor methodologische vernieuwing van financial, operational en IT-auditing.”
Ontkenning van een verwacht beeld
De Rooij: “Binnen het vakgebied dienen de context of discovery en de context of justification te worden erkend en gescheiden. Modellen dienen te worden getoetst op rationalistische voorwaarden en te worden verworpen als zij daar niet aan voldoen. Auditors kunnen vervolgens in de context of auditing de kennis die door het vakgebied is opgedaan, gebruiken om een beeld te schetsen van een specifieke situatie voor een opdrachtgever. De hedendaagse rationalisten weten dat meer bewijs niet leidt tot meer zekerheid. In audits zal daarom ook niet langer alleen naar bewijs moeten worden gezocht, maar ook naar ontkenning van een verwacht beeld. Door falsificatie als onderzoeksmethode te introduceren naast de huidige werkwijze, kan tot meer zekerheid worden gekomen.”
Een deskundige jury heeft de scripties beoordeeld. De jury bestaat uit Jan Driessen (PwC), Rob de Heus (NVWA), Karin Hubert (SVB), Arjen van Nes (ExpertLab) en Jeannette de Haan-Stoelwinder (JES Consulting). De jury heeft de scripties beoordeeld op relevantie voor het vakgebied, innovativiteit, praktische toepasbaarheid, originaliteit en wetenschappelijke kwaliteit. “Het was lastig om tot een ranking te komen. Wat opviel was dat we grotendeels vergelijkbare aandachtspunten hadden bij de scripties, maar dat de waardering soms verschillend was. De discussie die hierop volgde was zorgvuldig en leidde uiteindelijk tot het benoemen van Virginie de Rooy als winnaar, maar de scores lagen dicht bij elkaar. Alle scripties kijken overigens van een afstand naar het vak. Daar kunnen we veel van leren, want dit zorgt voor een verdieping in ons vak.”
