Elke bestuurder en commissaris kan aansprakelijk gesteld worden. Of het nou gaat om een beursgenoteerde vennootschap, de plaatselijke sportvereniging of een goed doel: elke bestuurder en commissaris loopt het risico om aansprakelijk gesteld te worden. Dat geldt niet alleen indien als een salaris wordt ontvangen, maar ook als het werk vrijwillig is. In de wet wordt namelijk geen onderscheid gemaakt tussen bezoldigde en onbezoldigde bestuurders en commissarissen. Ook een onbezoldigd bestuurder en commissaris kan dus persoonlijk aansprakelijk worden gesteld.

Door Henriëtte Verdam, advocaat bij Kennedy Van der Laan

Voorbeelden van aansprakelijk gestelde onbezoldigd bestuurders
Er zijn verschillende voorbeelden van rechtszaken waarin dit ook daadwerkelijk gebeurd is. Zo werd in augustus 2017 een onbetaald bestuurder van de exploitant van ijshal SilverDome aansprakelijk gehouden voor een evenement dat niet door kon gaan omdat een verplicht formulier over de brandveiligheid niet op tijd was ingevuld. Dit terwijl de organisatie van het evenement er nog op had aangedrongen dat dit formulier moest worden ingevuld. Omdat de exploitant failliet ging, wende men zich direct tot de (voormalig) bestuurder. De bestuurder moest de volledige schade uit zijn privévermogen vergoeden De bestuurder beriep zich er in zijn verdediging op dat het om een vrijwillige functie ging, waarvoor hij geen betaling had ontvangen. Dat vond de rechter echter geen relevant argument. (lees hier de uitspraak).

Zie ook: Kun je je verzekeren tegen boetes?

Ook eerder werd al meerdere keren geoordeeld dat ook een onbezoldigd bestuurder persoonlijk aansprakelijk kan zijn (zie bijvoorbeeld deze en deze uitspraak). Ook werkzaamheden op vrijwillige basis kunnen dus tot aansprakelijkheid leiden.

Een lagere schadevergoeding omdat het werk vrijwillig was? 
In de hierboven bespraken zaak over SilverDome vond de rechter het feit dat het om vrijwillige werkzaamheden ging ook geen reden om de schadevergoeding te matigen. In andere zaken zagen rechters echter wel aanleiding om bij het bepalen van de hoogte van de schade rekening te houden met de vrijwillige basis waarop de werkzaamheden werden verricht. Mocht je als vrijwillig aansprakelijk worden gehouden, dan kan het dus zinvol zijn om de rechter daarop te wijzen. Er zal dan goed gemotiveerd moeten worden waarom dit ertoe leidt dat het redelijk is om de schadevergoeding te matigen. Er is bovendien geen garantie dat een rechter hier ook gehoor aan zal geven.

Daarnaast kan het feit dat een bestuurder of commissaris zijn werk onbezoldigd verricht, wel reden zijn om de drempel van wat als ernstig verwijtbaar handelen valt aan te merken nog hoger te leggen. Dat dit een relevante omstandigheid betreft, blijkt bijvoorbeeld uit de ontwerp Memorie van Toelichting bij de Wet Bestuur en Toezicht en uit het arrest van het Hof ’s-Hertogenbosch van 20 december 2011. Indien de drempel voor aansprakelijkheid voor  onbezoldigde bestuurders te laag zou worden gelegd, zou dat namelijk het onwenselijke gevolg hebben dat men niet snel meer bereid zal zijn om dergelijke functies te accepteren. Daar kan in een procedure dus ook op gewezen worden.

Tips voor de praktijk
Hoewel het feit dat de bestuurs- en commissariswerkzaamheden onbezoldigd worden verricht wel mee kan wegen in de beoordeling van de verwijtbaarheid van het handelen en de hoogte van de schadevergoeding, biedt dit geen garantie tegen persoonlijke aansprakelijkheid. Ook aan een vrijwillige functie kunnen dus risico’s kleven. Wees je daarvan bewust en zorg dat je de volgende punten in acht neemt:

  • Maak goede afspraken met de rechtspersoon en zorg dat er jaarlijks een ‘decharge’ wordt verleend, waarmee de rechtspersoon een vrijwaring verleent voor een eventuele aanspraak voor handelingen die in het voorgaande jaar zijn verricht;
  • Let bij het aangaan van overeenkomsten altijd op of er voldoende financiële ruimte is om de aangegane verplichten ook daadwerkelijk te voldoen;
  • Wees je bewust van de wettelijke verplichtingen van de vennootschap, zoals het bijhouden van de administratie, het doen van belastingaangifte en het afdragen van pensioenpremie’s en zorg dat die tijdig worden nageleefd. .
  • Zorg voor een passende aansprakelijkheidsverzekering, die zowel de eventuele  schade als de kosten van een advocaat dekt.

Mocht je toch worden aangesproken, meld dit dan direct aan je verzekeraar en schakel zo nodig een advocaat in.