Prof. dr. Ian Leistikow heeft een model geïntroduceerd dat een brug slaat tussen wetenschappelijke inzichten over toezicht en de praktische werkelijkheid van inspecteurs. Dit model bestaat uit acht stappen.

De samenleving is in de afgelopen decennia steeds meer waarde gaan toekennen aan overheidstoezicht op de kwaliteit van zorg. Anno 2018 staat de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd midden in onze samenleving en dat vergt van de inspectie dat zij de maatschappelijke meerwaarde van haar toezicht kan aantonen.

Proof of the pudding
In The proof of the pudding (klik onderaan voor de volledige tekst) gaat prof.dr. Ian Leistikow in op de vraag hoe de inspectie hier invulling aan kan geven en hoe zij haar toezicht zo kan vormgeven dat deze tot maatschappelijke meerwaarde leidt. Hij stelt dat de meerwaarde van overheidstoezicht op kwaliteit van zorg vanuit vier perspectieven wordt bepaald. Dat zijn de perspectieven van de patiënt, de professional, de politiek en het publiek.
Prof. Leistikow introduceert in zijn onderzoek een model, bestaande uit acht stappen, dat dient als handvat voor het bepalen van een toezichtstrategie die aantoonbaar bijdraagt aan kwaliteit en veiligheid van zorg. Het model verbindt wetenschappelijke inzichten over toezicht met de praktische werkelijkheid waar de inspecteurs zich in begeven. Het beoogt bij te dragen aan het gezonde vertrouwen van de samenleving in zowel het toezicht als de jeugd¬ en gezondheidszorg.

Teamsport
“Toezicht houden is een teamsport, zowel binnen de eigen organisatie als daarbuiten. Intern is inhoudelijke samenwerking nodig tussen de inspecteurs, het Meldpunt, het Landelijke Meldpunt Zorg, juristen, beleidsondersteuners, onderzoekers en communicatiedeskundigen om het toezicht zo vorm te geven en uit te leggen dat het voor patiënten, professionals, politiek en publiek duidelijk is wat onze toegevoegde waarde is”, stelt de professor.

Deze inhoudelijke samenwerking is afhankelijk van de organisatorische ondersteuning door leidinggevenden, medewerkers toezicht, HR, financiën en vele anderen. Door met externe partijen samen te werken, zoals koepels, wetenschappelijke verenigingen, verzekeraars, het Zorginstituut en collega toezichthouders, vergroot de IGJ het bereik en het rendement van haar inspanningen. De IGJ acteert in een continu ontwikkelende samenleving. Haar toezicht hierop aangesloten houden, vergt veel van de IGJ en haar medewerkers.

Nieuwe toezichtstrategieën vereisen soms nieuwe competenties van medewerkers. De Inspectie Academie heeft al bewezen hierin een ondersteunende rol te kunnen spelen. De IGJ is op weg om een lerende organisatie te worden en reflectie op het eigen handelen wordt steeds vanzelfsprekender. Door haar toegevoegde waarde zichtbaar te maken, draagt de IGJ bij aan het gezonde vertrouwen van de samenleving in zowel het toezicht als de jeugd- en gezondheidszorg.

Vier perspectieven
In zijn oratie heeft Leistikow een inkijk gegeven in de enorme variëteit aan onderwerpen waar de inspectie op toeziet. “Ik heb betoogd dat de maatschappelijke meerwaarde van overheidstoezicht op kwaliteit en veiligheid van zorg bepaald wordt vanuit vier perspectieven: die van de patiënt, de professional, de politiek en het publiek.”

Acht stappen
Leistikow heeft daarnaast acht stappen beschreven die nodig zijn om tot toegevoegde waarde te komen:
1. expliciet maken van het bestaansrecht van de toezichthouder;
2. afbakenen van het risico of het probleem dat aandacht behoeft;
3. bepalen wie door de toezichthouder wordt aangesproken;
4. bepalen welk gedrag gewenst is om het risico te verminderen;
5. benoemen van het doel;
6. toepassen van een interventie;
7. de gevolgen van de interventie bestuderen;
8. communiceren wat er is bereikt.

Ian Leistikow is als bijzonder hoogleraar aan de Erasmus School of Health Policy & Management aangesteld door de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd.