Is de boete voor overtreding privacywet straks gedekt onder een bestuurdersaansprakelijkheidsverzekering?

Door Marit van der Pool, advocaat bij Kennedy Van der Laan

Bij overtreding van regelgeving heeft de overheid soms de mogelijkheid om boetes op te leggen. Als de vennootschap de overtreder is, wordt deze boete normaliter aan de vennootschap opgelegd, maar in steeds meer geval kan de overheid ook aan de bestuurder een persoonlijke boete opleggen. Het nieuwste voorbeeld van wetgeving waarin in deze mogelijkheid voorzien is, is de op 25 mei 2018 in werking tredende Algemene verordening gegevensbescherming (AVG). De hoogte van persoonlijke boetes voor bestuurders kan flink oplopen, waardoor ook de vraag rijst: is een dergelijke boete gedekt onder een bestuurdersaansprakelijkheidsverzekering? Mag een dergelijke boete überhaupt verzekerd worden?

Zie ook: Trends in aansprakelijkheid

Ik begin met de laatste vraag. De vraag of een boete verzekerbaar is, is niet met een heldere ‘ja/nee’ te beantwoorden. Een belangrijk uitgangspunt is hier de contractsvrijheid: wij mogen met elkaar afspreken wat we willen en wij mogen dus ook met de verzekeraar afspreken dat persoonlijke boetes door de verzekeraar gedragen worden. Deze vrijheid kent wel grenzen en de vraag is of met het verzekeren van persoonlijke boetes deze grens bereikt wordt.

Ernst van normschending
Een boete, zoals de boete voor rijden door rood licht, heeft als doel om de overtreder ervan te weerhouden de overtreding te begaan. Als de overtreder vooraf al weet dat hij de gevolgen van zijn overtreding nooit in zijn portemonnee zal voelen, dan zal van de dreiging van een boete geen preventieve werking meer uitgaan. Bij de strafrechtelijke boete is men het erover eens: een verzekering die deze boetes dekt zal strijdig zijn met de openbare orde omdat het maatschappelijk onwenselijk is om het bestraffende effect van de boete weg te nemen. Bij bestuursrechtelijke boetes ligt dit genuanceerder. Ook de bestuurlijke boete kent een bestraffend effect maar de ernst van de overtreding is gevoelsmatig minder groot  De ernst van de normschending zal dus, naar in de literatuur wordt aangenomen, relevant zijn voor de vraag of het bieden van dekking al dan niet strijdig is met de openbare orde.

Wft en Gedragscode
In de Wet financieel toezicht, waaraan verzekeraars gebonden zijn, en de Gedragscode van het Verbond van Verzekeraars, zijn wel argumenten te vinden tegen het verzekeren van boetes. De (daarin beschreven) integriteitsnormen voor verzekeraars zouden kunnen meebrengen dat de verzekeraar geen dekking mag bieden voor persoonlijke boetes. Aan de andere kant hebben wij in Nederland nog geen wetgeving of rechtspraak gezien waarin duidelijk wordt gemaakt dat bestuursrechtelijke boetes niet verzekerd mogen worden. Ik meen dat verzekeraars nu, zolang er nog geen wetgeving of rechtspraak voorhanden is die anders bepaalt, dekking mogen bieden voor bestuursrechtelijke persoonlijke boetes. Ik zie in bestuurdersaansprakelijkheidspolissen ook wel terug dat verzekeraars dekking bieden voor boetes ‘voor zover deze verzekeraar zijn’. Hiermee houden verzekeraars een slag om de arm voor het geval dat de normschending waarop de opgelegde boete ziet dermate ernstig is dat het bieden van dekking strijdig zou zijn met de openbare orde.

Dat bestuursrechtelijke boetes verzekerbaar zijn, maakt nog niet dat ze verzekerd zijn onder jouw bestuurdersaansprakelijkheidsverzekering. Om er zeker van te zijn dat bestuursrechtelijke boetes gedekt zijn, dien je na te gaan of dit in de polisvoorwaarden beschreven staat. Jouw tussenpersoon kan daar ook over adviseren.