Digicommissaris Aloys Kregting (Volksbank en UMC Utrecht) laakt de naïviteit in de boardroom: volgens de AkzoNobel-topman sluiten veel commissarissen hun ogen voor de kansen én risico’s van digitalisering. ‘Ze denken allemaal dat het zo’n vaart niet zal lopen. Niet in dit bedrijf.’
Digitalisering eist nieuw leiderschap. Maar hoe hoog staat digitalisering op de agenda in de Nederlandse boardroom? Aloys Kregting, CIO van AkzoNobel en zogenoemd digicommissaris, maakt zich in gesprek met ManagementScope zorgen over digitalisering in commissarissenland. ‘Er heerst discomfort in de huidige commissarissenpopulatie als het om digitalisering gaat. Voor een deel is digitalisering zo’n vreemd terrein dat ze het er liever helemaal niet over hebben. De kop gaat in het zand. Overigens zie je dat niet alleen bij commissarissen, maar ook in raden van bestuur. Ze denken allemaal dat het zo’n vaart niet zal lopen. Niet in onze industrie. Niet in dit bedrijf.’
Zie ook: Toezicht op Digitaal en IT: de ethiek van data
Kregting laakt struisvogelgedrag van commissarissen. ‘Disruptie door digitalisering gaat overal gebeuren, op geen enkele uitzondering na. Het is alleen nog niet helemaal duidelijk wanneer het gaat gebeuren en hoe laat op de dag. Wat ik zie, is dat raden van commissarissen over het algemeen uitblinken in de hele gang van zaken die het bedrijf heeft gebracht waar het op dat moment is – en daar heb ik dan ook diep respect voor. Maar dat is natuurlijk aan de andere kant meteen een probleem. What brought us here, will not bring us there. Bestuurders en commissarissen worden bijna gegijzeld door de kennis die hen heeft gebracht waar ze op dat moment zijn. Daarom is het zo moeilijk om naar nieuwe businessmodellen te kijken.’
Voorbeelden maken volgens de Volksbank-commissaris het verschil. ‘Het helpt altijd als je een concreet voorbeeld kunt noemen van wat er zou kunnen gebeuren. Uiteindelijk zie je overal dezelfde tendens, namelijk: ineens bedenkt iemand iets slims en dicht daarmee de kloof tussen klant en supply, door middel van een platform bijvoorbeeld. De bekende voorbeelden zijn multimediaplatform iTunes, marktplaats voor privé-accommodaties Airbnb, vervoersaanbieder Uber en onlineboekingsplatform Booking.com. In de bancaire sector heb je Knab. Zij hebben een elektronische bank ontwikkeld. Technologiebedrijf Google heeft nu twee banklicenties verkregen in landen in Europa. Zij zijn wél handig met data. Het is altijd hetzelfde: demand, supply en een nieuw platform ertussen.’
De naïeve commissaris
Volgens Kregting worden de kansen door digitalisering geblokkeerd door naïviteit. ‘Meestal overheerst het oog voor de kansen. Mensen realiseren zich niet wat de bedreigingen zijn. Vooral in Nederland zijn we ongelooflijk naïef. Iedereen denkt dat er alleen in Amerika wordt gehackt, terwijl we zoveel intellectual property hebben. Natuurlijk zijn mensen daarin geïnteresseerd. Maar uiteindelijk moeten bedrijven oog hebben voor zowel de opportunities als de threats. Als je je digitale kansen wilt grijpen, is aandacht voor risico’s als cybersecurity broodnodig. Doe je dat niet, dan rijd je keihard op een muur af.’
Digitaal doemdenken
De digicommissaris raadt bedrijven aan om van het worst case-scenario uit te gaan. ‘Alle bedrijven zouden moeten nadenken over de digitale impact. Een mooie manier om dat te toetsen, is jezelf af te vragen of er digitale concurrentie is geïdentificeerd. Is het mogelijk dat je out of business gaat vanwege een andere partij, of dat je markt wordt gedecimeerd tot een nul-marge-business? Geloof me: die digitale concurrent is er altijd. Misschien niet vandaag, maar zeker over drie jaar. Meestal is die digitale concurrent geen oude, vertrouwde concurrent uit de branche, maar een nieuwe partij. Je wordt vaak schuin ingehaald – door een Google dat zich op bankieren gaat richten, door een Uber die de taximarkt wegvaagt.’
