In het openbaar bestuur wordt de laatste jaren meer en meer de integriteit van de bestuurders in het openbaar ter discussie gesteld. Zie recent de discussie over mogelijke belangenverstrengeling bij de leden van de Eerste Kamer. Het zal niet lang meer duren of ook het integer functioneren van toezichthouders zal steeds meer in de openbaarheid ter sprake worden gebracht, stelt Ronald van der Mark, (managing director) van Berenschot. In sommige semi- publieke sectoren als de woningbouwcorporaties is dit al het geval.
Het is van belang om de integriteitsinfrastructuur op orde te hebben, stelt Ronald van der Mark. Daarbij gaat het niet alleen om regels en codes op het gebied van integriteit, maar net zo goed om procedures in het geval van een vermoeden van een integriteitsschending en om continue aandacht voor integriteit binnen het toezichthoudend orgaan.
Zie ook: De kern van een commissaris
Een bouwsteen in opkomst in dit verband is de uitvoering van een risicoanalyse integriteit bij benoeming. De minister van Binnenlandse Zaken is voornemens dit verplicht te gaan stellen bij benoeming van wethouders. Het uitvoeren van een dergelijke risicoanalyse voor kandidaat toezichthouders is met name in de semi publieke sector (woningcorporaties, afvalbedrijven, waterbedrijven, onderwijs) in opkomst.
Risicoanalyse integriteit: wat is het?
Met de risicoanalyse worden onder andere de (financiële) belangen, (neven)functies en relaties van de (familie van de) kandidaat in beeld gebracht. Op basis daarvan wordt onderzocht in welke mate sprake is van mogelijke risico’s op het gebied van integriteit. Een voorbeeld van een risico is dat zich binnen de toezichtportefeuille van de kandidaat (tegengestelde) belangen voordoen omdat twee organisaties waarop toezicht wordt gehouden een bepaalde relatie met elkaar hebben. Denk bij voorbeeld aan een opdrachtgever –opdrachtnemer relatie.
Ook is het mogelijk dat de dagelijkse werkzaamheden van de kandidaat dan wel de partner van de kandidaat een (tegengesteld) verband hebben met werkzaamheden van de organisatie waarop toezicht gehouden gaat worden. Zo kan de partner van een kandidaat werken bij een organisatie die ook een strategisch partner is van de organisatie waarop de kandidaat toezicht gaat houden.
Een derde voorbeeld is dat een kandidaat financiële belangen heeft in een organisatie die in een bepaald verband staat met de organisatie waarop toezicht gehouden gaat worden. In de risicoanalyse wordt een handvat gegeven aangegeven hoe met het risico om te gaan. Een advies kan bijvoorbeeld zijn om een andere toezichthoudende nevenfunctie te beëindigen of financiële belangen transparant te maken. Daarnaast wordt met de risicoanalyse nog voor benoeming gewerkt aan het integriteitsbewustzijn van de kandidaten.
Wat heb je aan een risicoanalyse integriteit?
Een risicoanalyse biedt geen garantie op integere toezichthouders. Wel zorgt de risicoanalyse voor een goede start voor de kandidaat. De kans dat op een later moment in het openbaar de integriteit ter discussie wordt gesteld en eventueel integriteitsincidenten wordt verkleind.
Bron: Nationaal Register