Niet iedereen is een groot liefhebber van jonge mensen in een raad van commissarissen. ‘Ik wel’, zegt Claudia Zuiderwijk-Jacobs, commissaris bij KPN en APG, in gesprek met KPMG. ‘Ik ben ervan overtuigd dat jonge mensen op een andere manier naar situaties kijken en een board van advies kunnen voorzien. Maar dat betekent niet dat iedere talentvolle jongere er geschikt voor is. Naar mijn mening komen enkel jongeren die een bedrijf leiden of zware governance-ervaring hebben in aanmerking voor de functie van commissaris. Toezichthouden en adviseren is gewoonweg niet eenvoudig.’
Zie ook: Hoe kies je de juiste organisatie als commissaris?
Zuiderwijk-Jacobs was 39 jaar op het moment dat ze gevraagd werd als commissaris bij ProRail en de Luba Groep. Meer toezichthoudende klussen pakt ze niet aan. ‘Heel bewust kies ik ervoor om naast mijn baan als CEO bij de Kamer van Koophandel maximaal twee commissariaten te bekleden. Om het goed te doen, moet je er tijd voor vrij maken en – indien nodig – 24 uur per dag bereikbaar zijn.’
Deze ruimte heeft de commissaris nodig om haar toezichthoudende taken naar behoren te kunnen vervullen. ‘Zo ben ik samen met de andere commissarissen bijvoorbeeld veel tijd kwijt geweest in de periode dat er vernieuwing in de Raad van Bestuur van APG plaatsvond. Dit heb ik overigens niet als last ervaren. Juist zo’n situatie zorgt ervoor dat mijn commissarishart sneller gaat kloppen; het selecteren van een goede board is van veel betekenis voor een bedrijf.’
Intrinsieke spanning van een commissaris
Zuiderwijk-Jacobs benadrukt de dualiteit van een rol als toezichthouder. ‘Als commissaris bekleed je twee rollen: je bent toezichthouder én adviseur van de board. Dat klinkt misschien simpel, maar dat is het niet. Er zit een intrinsieke spanning in. Je moet de board met raad en daad terzijde staan, terwijl je tegelijkertijd ook een lichte distantie moet houden. Als commissaris ben je tenslotte verantwoordelijk voor de mensen die in de board zitten en als zij niet functioneren, moet je ingrijpen.’
Volgens de voormalige ProRail-commissaris is een toezichthouder een veredelde performance coach. ‘Een goede commissaris is een gids, coach én adviseur. De board van een bedrijf zit vaak in een echte ‘doe’-modus. Zij voelen de druk om te presteren en de bedachte strategie te realiseren. De waarde van een commissaris is om in alle hectiek toch rust te creëren en het moment van reflectie te bieden. Je staat buiten het bedrijf, bent geen onderdeel van “het systeem‘’. Het gaat niet om jou, maar om de ander beter te laten performen. En dat moet je goed voor ogen houden. Steeds weer. Het blijft verleidelijk om problemen van een bedrijf op te lossen, maar dat is niet de taak van een commissaris.’
